Acaroheni kur dëgjoni dikë pranë jush duke luajtur me stilolapsin e tij? Apo tingujt që nxjerr kur pi kafe? Apo zhurma që lëshon kur godet tastet e kompjuterit? Ose kur ha mollë????Nëse keni menduar se jeni vetëm, gaboheni. Pra, pse disa njerëz janë kaq të ndjeshëm ndaj tingujve që nuk shqetësojnë të tjerët? Përgjigja qëndron në një çrregullim të trurit të quajtur misofoni, i cili i shkakton ata të kenë shpërthime zemërimi, ankthi dhe ndonjëherë, sulme paniku.Shkencëtarët kanë zbuluar se arsyeja pse disa njerëz ndjejnë siklet kur dëgjojnë zhurma të ndryshme, të vogla, si përtypja e ushqimit, është misofonia, e cila prek deri në 20% të njerëzve.
Misofonia: Arsyeja pse disa tinguj ju acarojnë
Përgjigja e zakonshme për këdo që ankohet për tingullin që bën dikush afër tyre, kur përtypet çamçakëz është “mos u bëni kaq të zhurmshëm/ekzagjerues”. Megjithatë, hulumtimet e viteve të fundit tregojnë se ata që ankohen për tinguj të caktuar janë çdo gjë tjetër veçse të çuditshëm. Përkundrazi, ka shumë gjasa që të vuajnë nga një çrregullim neurologjik, i cili quhet “misofonia”.
Për shumë njerëz, tingulli që bën dikush kur pi kafe ose merr frymë rëndë mund të jetë tepër i bezdisshëm .
Sipas gjetjeve të hulumtimit, disa tinguj veçanërisht të të ngrënit, të pirit dhe të frymëmarrjes mund të nxisin aktivitetin në pjesët e trurit që merren me emocionet. Kjo mund të shkaktojë një reagim të fortë emocional, duke çuar në zemërim ose ankth. Mizofonia mund të ndodhë edhe tek fëmijët e vegjël, deri në atë pikë sa ata shqetësohen aq shumë nga tingujt që bëjnë të tjerët kur hanë, saqë mund të hanë vetëm kur janë vetëm.
ÇFARË ËSHTË MISOFONIA?
Misofonia është kur një zë i përditshëm shkakton një reagim të fortë emocional, zakonisht zemërim, ankth ose neveri. Brenda milisekondash, tingujt interpretohen gabimisht nga truri si një kërcënim dhe aktivizon sistemin e alarmit të trurit, amigdalën (një zonë në tru). Këtu fillon reagimi “luftë-fluturim-ngrirje”, duke çliruar adrenalinë dhe kortizon për ta përgatitur trupin për të reaguar.
Megjithatë, në realitet nuk ka kërcënim nga këto tinguj. Ne nuk e kuptojmë plotësisht se sa fëmijë dhe të rritur vuajnë me Misofonia, por është më e zakonshme për njerëzit me çrregullime obsesive të forta (OCD), tringëllimë në veshë, hyperacusis, autizëm dhe vështirësi të përpunimit shqisor. Pse ndodh nuk është e qartë, por mund të ketë shkaqe psikologjike dhe neurologjike ose pjesë të një intolerance më të gjerë ndaj stimujve ndijor.
CILAT JANË SIMPTOMET KRYESORE TË MISOFONISË?
Nuk ka asnjë test zyrtar për Misofoninë, por ulja e tolerancës për tingullin është një simptomë e rëndësishme së bashku me një reagim të fortë negativ emocional. Shkaktarët e zakonshëm janë tingujt e përsëritur si frymëmarrja dhe ngrënia, por gjithashtu mund të jenë kafshët. Këto tinguj mund të ndihen të padurueshëm me një instinkt për të ndaluar zhurmën ose për t’u larguar. Njerëzit me Misofoni mund të frenojnë dhe mbulojnë veshët e tyre, të qajnë, të zemërohen ose të provojnë një reagim paniku.
SI MUND TË NDIKOJË MISOFONIA NË JETËN E PËRDITSHME?
Misofonia mund të ketë një ndikim të madh në marrëdhëniet dhe ndërveprimet shoqërore. Fëmijët mund të kenë probleme me çështjet e sjelljes në klasë ose dëshirojnë të shmangin krejtësisht shkollën. Ndërsa njerëzit nëpër kompani shpesh mund të jetë sfidues me reagime negative, duke ia adresuar fajin personit që bën zhurmë. Keqkuptimet dhe mungesa e aftësive të përballimit mund të çojnë në lëndime, fërkime dhe debate.
A MUND TË SHËROHET MISOFONIA?
Deri më sot, hulumtuesit nuk kanë gjetur një mënyrë të provuar shkencërisht për të kuptuar përgjigjen e trurit. Megjithatë, një studim i kohëve të fundit ka tentuar të trajtojë misofoninë me një terapi psikologjike të quajtur terapia e sjelljes njohëse dhe tregoi përmirësim të simptomave për gati gjysmën (42%) të 90 pacientëve. Një qasje alternative, por e paprovuar, është nëpërmjet terapisë së rikualifikimit të veshëve në lidhje me tingujt nga një audiolog, i cili mund të ri-programojë pjesën përkatëse të trurit.
KËSHILLA KRYESORE PËR MENAXHIMIN E MISOFONISË
Shkaqet: Identifikoni shkaktarët tuaj dhe i “zbusni” ato me kufje duke dëgjuar muzikë, zhurmë të bardhë ose duke përdorur tapa për të mbyllur veshët. Duhet të theksohet se përdorimi i “mbrojtësit kundër zhurmës” mund të rrisë ndjeshmërinë e shëndoshë, kështu që duhet të jetë vetëm një masë afat-shkurtër.
Emocionet: Përqendrohuni tek frymëmarrja juaj dhe vini re ndryshimet në trupin tuaj. Nuk është faji i personit tjetër dhe ata nuk po përpiqen t’ju mërzisin. Mos harroni se kjo ndjenjë do të kalojë dhe ju do të ndiheni më të qetë më shpejt.
Puna: Shpjegoni se punoni më mirë në një mjedis të qetë, pa distancë. Eksploro duke punuar nga shtëpia aty ku është e mundur.
Marrëdhëniet: Lejoni njerëzit të dinë se çfarë tingulli ju shqetëson, dhe se mund të keni nevojë të merrni masa për ta përballuar. Keni një plan daljeje dhe gjeni një mënyrë për të justifikuar veten. Përdorni grupe mbështetëse për t’ju ndihmuar të ndiheni më pak të izoluar dhe të mësoni strategji nga të tjerët.
Parandalimi: Rrisni aftësinë tuaj për të përballuar duke menaxhuar stresin, duke i dhënë prioritet gjumit, duke ushtruar dhe duke ngrënë mirë. Provoni të keni kujdes ose meditim për të ndihmuar në qetësimin e sistemit tuaj nervor.
